Korte historie van de White House Watchers 2004-2020

Ik had al jaren een bezoek aan de allereerste voorverkiezing op mijn verlanglijstje staan. In 2004 kwam mijn kans. Met allerlei media, zoals Netwerk televisie, het FD en diverse radio 1 programma’s had ik afspraken om ter plekke in New Hampshire commentaar te geven.

Vanuit Boston reisde ik in een paar uur met de Greyhoundbus naar Manchester, het belangrijkste stadje van New Hampshire. Toen nog alleen. Ik reisde door een steeds heuvelachtiger sneeuwlandschap met in het dal de bevroren Merrimack River. In dit dunbevolkte, prachtige landschap liggen een paar stadjes en dorpen verscholen waar de kandidaten zoveel mogelijk langs de deuren gaan om de kiezers te overtuigen. Uiteraard gevolgd door een sliert camera’s, want zo’n beetje de hele Amerikaanse politieke pers en veel buitenlandse media, zijn er bij. En ik dus. Wat een geluk. Alle hotelkamers waren al maanden volgeboekt maar aan de rand van het stadje had ik nog voor een paar honderd dollar een kamer zo ‘groot’ als een uitgebouwde klerenkast kunnen bemachtigen. Op het kleine televisietoestel werd om de haverklap een ‘severe weather alert’ afgekondigd. De temperatuur was tegen de avond al dik onder nul en de gevoelstemperatuur daalde zelfs naar -25 graden celsius. Amerikanen kunnen erg paniekerig over het weer doen.

Maar ik was slechts een paar dagen tot en met de verkiezingsdag in New New Hampshire en wilde absoluut geen tijd verspillen. Gehuld in een dikke jas waaronder vier lagen kleding wandelde ik in een minuut of twintig naar het stadscentrum oftewel Main Street. 

Er was niemand op straat te bekennen en het was zo koud dat ik van de ene winkel naar de andere winkel, inclusief een boutique voor dameskleding, hopte om weer even op te warmen. Tot mijn grote verbazing zag ik opeens een mevrouw staan die nog dikker gekleed was dan ik en die zich had vastgeketend aan en lantaarnpaal. Automobilisten toeterden en vervolgens hield zij vliegensvlug een bord omhoog met de tekst ‘I wanna marry John Kerry!’ 

Ik knoopte een gesprekje aan. ‘U moet wel een groot bewonderaar zijn’, zei ik obligaat waarop ze uitlegde dat zo’n tekst bedoeld was om zoveel mogelijk aandacht te trekken. ‘We moeten van president Bush af. Hij heeft ons in een zinloze oorlog gestort onder valse voorwendselen. Kerry is een diplomaat, een ervaren senator. Hij is een wijs man en het zal voor Amerika en de wereld een verademing zijn als hij president wordt.’ Ze vond het bepaald bijzonder dat ik helemaal vanuit Europa  naar New Hampshire was afgereisd. ‘Ik zal u dadelijk even voorstellen aan senator Kerry.’ Ze wees op de neonverlichting van een restaurant in de verte. Over een half uurtje wordt hij daar verwacht.’

Ik was verbijsterd. John Kerry! Natuurlijk nam ik het aanbod graag aan. Tussen de rood-wit-blauwe ballonnen dronk ik een biertje met zo’n twintig Kerry-supporters en ja hoor, na een uurtje wachten, baadde het restaurant opeens in een zee van (camera)licht. De sneeuwvlokken schitterden. De senator stapte binnen. Hij maakte met iedereen een praatje. Ik vroeg hem over het Internationaal Strafhof in Den Haag waar de Bush-regering niets van moest hebben. Kerry hield zich op de vlakte maar gaf wel aan dat er in praktische zin toch wel iets van samenwerking mogelijk zou zijn. 

Ik ben niet naïef. Natuurlijk speelt het grote geld een belangrijke rol in Amerikaanse verkiezings-campagnes. Maar in New Hampshire kom je toch in aanraking met directe democratie. Je kunt zonder regie vragen stellen en in gesprek gaan met de presidentiële kandidaten. Of naar ze luisteren. Ik raakte onder de indruk van de vele politieke debatten die in New Hampshire en sowieso in heel Amerika worden gevoerd. Aan de buitenkant is alles tot en met de kleur van de stropdas geregisseerd voor optimaal effectbejag maar inhoudelijk wordt er vaak een paar uur diepgaand gediscussieerd. 

Ik raakte eveneens onder de indruk van de inzet van die duizenden vaak jonge vrijwilligers. Een vrijwilligster van de Democratische kandidaat Howard Dean vertelde me dat het beslist een unieke ervaring was om anderen te overtuigen. Ze kwam uit Connecticut en kreeg van school maatschappelijke studiepunten voor dit soort vrijwilligerswerk. (Wel vertelde ze liever campagne te voeren voor Kerry maar de aanmeldingslijst voor hem was al zwaar overtekend.) Een campagne kan niet zonder vrijwilligers die ook telefoonbanken doen of gewoon urenlang met een verkiezingsbord  in de sneeuw op een eenzaam verkeerskruispunt op het platteland staan.

Thuisgekomen vertelde ik uitgebreid over het politieke mirakel wat ik had ondergaan in de Nederlandse media en natuurlijk ook in mijn kennissenkring. Vier jaar later trok een groot gezelschap met mij mee naar New Hampshire. Zonder uitzondering raakte een ieder in de ban van het verkiezingsspektakel. En natuurlijk is het interessant om kandidaten te ontmoeten. Een zeker fanatisme kwam over iedereen in onze groep toen we op jacht gingen naar bijvoorbeeld die nieuwe ‘rising star’ Barack Obama. 

Meestal zijn de politieke events in New Hampshire kleinschalig, maar op die zondag in New Hampshire stonden duizenden mensen in de rij voor de middelbare school waar Obama in de aula zou spreken. Het waren vrijwel allemaal blanke mensen in een staat die voor meer dan 90% blank is. Dat was al een teken dat hier iets bijzonders gaande was. Slechts een paar honderd mensen bemachtigden een plaatsje in de aula waaronder, natuurlijk!, de WHW’ers. Andere mensen moesten in klaslokalen via televisieschermen de toespraak van Obama volgen. Het leek wel een religieus ritueel. Obama beloofde als een ware ‘preacher man’ een nieuwe toekomst voor het door oorlogen geplaagde land. Hij riep voortdurend ‘This is our moment’ en ‘Yes, we can.’ Overal zagen wij juichende mensen met betraande gezichten.

Een dag later ontmoetten we Bill Clinton die met een paar Hillary-supporters bij een schoolplein ouders probeerde te overtuigen. Hij keek niet echt vrolijk en gaf tegenover ons toe dat zijn echtgenote weinig kans maakte: ‘De verkiezingen hier volgen te kort op Iowa.’ In Iowa had Obama met grote voorsprong gewonnen. Toch won Hillary uiteindelijk nipt omdat ze later op de dag in een lunchroom een traan had gelaten bij een vraag over de zwaarte van de campagne. Plotseling had ze haar menselijke kant getoond en dat hielp.

Ook in in 2012 en 2016 waren er bijzondere ervaringen. In 2012 stonden we in een bakkerij in een dorpje toen Republikeins kandidaat Jon Huntsman plotseling van achter de toonbank vol krentenbollen opdook en in gesprek ging met de klanten. Ik probeerde met hem te praten over Europa maar hij gaf nauwelijks antwoord en al helemaal niet over het Internationaal Strafhof. Soms is zwijgen ook een antwoord, bedacht ik me. Later las ik in een lokale krant dat Huntsman 12 bakkerijen op 1 dag aandeed in een ultieme poging onder de gewone mensen te komen.

In 2016 bezochten we een townhall meeting van Jeb Bush, aanvankelijk de gedoodverfde kandidaat, maar nu zeer geplaagd omdat zijn campagne maar niet op gang wilde komen. Dat kwam mede omdat Trump hem had gekleineerd door voortdurend van ‘Low Energy Jeb’ te spreken. De Trump- campagne had zelfs een ‘reclamefilmpje’ gemaakt met de tekst: ‘Having trouble sleeping at night? Too much energy? Need some low energy? Jeb – for all you sleeping needs.’ Dit was een van de laatste kansen voor Jeb om het tij te keren. De zaal zat vol en rondom stonden tientallen camera’s als kanonnen opgesteld. FOX, MSNBC, CNN, ze waren er allemaal. Na zijn inleidende praatje mochten er vragen worden gesteld. Ik kreeg ook de kans en vroeg Jeb door op z’n Irak en Syrië standpunt. Hij beloofde dat de VS onder zijn leiding de Iraakse en Koerdische troepen meer steun zou geven. In Syrië wilde hij een no-flyzone en veilige zones om Syrische burgers te beschermen tegen IS en de troepen van president Bashar al-Assad.’ Het antwoord van Bush nam vele minuten in beslag en kon op veel bijval rekenen zo merkte ik in de zaal. 

Voor Jeb was het allemaal toch tevergeefs zoals we achteraf weten. Maar indrukwekkend was dat iemand zoals ik met een bizarre vraag of opmerking Bush als potentiële president in de problemen hadden kunnen brengen voor in potentie een televisiepubliek van vele miljoenen. Die townhall vond in volledige openheid en vrijheid plaats. We overhandigden Jeb een WHW-sjaal die de dagen daarna op de voorpagina’s van onder meer de Washington Post opdook.

In 2020 reisden we weer naar New Hampshire. Maar deze keer was er ook een groep jonge White House Watchers, die in Den Haag bij onze ‘uitzwaaireceptie’ al laaiend enthousiast waren. In de sneeuw kwamen we de kandidaten in New Hampshire al vlot tegen. Tulsi Gabbard die speciaal van Hawaii naar New Hampshire was verhuisd en die met kerstmis aan ‘caroling’ had gedaan: kerstliedjes zingend trok zij met haar nieuwe buren door de straat: ‘Go tell it on the mountain…’ We bezochten onder meer een campagnekantoor van Amy Klobuchar en Mike Bloomberg. Vier jonge dames uit onze groep veroverden zelfs een plaatsje op het podium achter Bernie Sanders die in een stampvol theater zijn aanhangers enthousiast toesprak. Hij werd ingeleid door Michael Moore. We ontmoetten ook Andrew Yang en Joe Biden die ons na afloop van zijn ‘townhall’ te woord stond en volgaarne onze uitnodiging aannam om als president het ‘mooie’ Nederland te bezoeken. 

Kortom, de jonge White House Watchers hebben een soort van snelcursus ‘Amerikaanse democratie aan de basis’ gekregen. Dat smaakt naar meer. Op naar 2024!

Verslag Bloomberg

Willem Post

White House Watchers eerste Nederlanders die Bloomberg office bezoeken

Voordat onze enthousiaste WHW-ers het campagnekantoor in Harlem mochten betreden, verorberden zij eerst een hartig reuze ontbijt van gebakken kip, eieren en spek in het beroemde restaurant Sylvia’s. Echte Harlem soul food. In Sylvia’s hangen de foto’s van onder meer Obama en Clinton want als je als presidentskandidaat zwarte Amerikanen wil ‘veroveren’ dan is dit een absolute campagnestop!

   De WHW-ers spraken na het heerlijke, copieuze ontbijt nog even met diverse andere Afro America-bezoekers. Voor even was het ‘one big family’ in het zo sfeervolle familierestaurant. Bij de naam Bloomberg werd door een ieder onmiddellijk gereageerd: ‘Een uitstekende burgemeester!’ Heeft veel voor de armen gedaan!’ ’Gelukkig heeft hij zijn excuses aangeboden voor het veel te harde politie-optreden, waarbij velen gedurende zijn ambtsperiode onnodig werden gefouilleerd.’ 

De paar mensen die tegenover de WHW-ers wel wilden zeggen op wie ze gaan stemmen, noemden vanwege hun standpunten namen als Sanders en Warren, maar zeiden uiteindelijk toch op Bloomberg te zullen stemmen. ‘Hij heeft tenminste ook de financiële kracht om het tegen Trump echt op te nemen!’

   We verlieten onze nieuwe, zo sympathieke vrienden in Sylvia’s en wandelden in 10 minuten naar het Bloomberg office. Ook daar werden we hartelijk ontvangen en overstelpt met buttons en posters. Hoe meer naamsbekendheid voor hun kandidaat hoe beter. Overal zaten enthousiaste vrijwilligers die ook een paar centjes, zeer ongebruikelijk bij de andere kandidaten!, betaald krijgen van Bloomberg. Hier waren ook Sanders en Warren-supporters, maar uiteindelijk wilden ze graag campagne voeren voor Bloomberg omdat alles er om draait Trump te verslaan. Vrijwilliger June zei: ‘Bloomberg kan Trump echt verslaan met zijn ervaring, intellect, durf en uiteindelijk veel, heel veel geld. Bloomberg is zoveel rijker dan Trump!’

Politieke lunch in Italiaans superrestaurant Patrizia’s

Patrizia’s is een begrip in New York. Dit familierestaurant staat bekend om de  heerlijke gerechten! De WHW-ers deden zich te goed aan de beste pizza’s van New York! De kaaspasta met champignons was een voltreffer op ieders tong. Maar er zat ook een pittig politiek smaakje aan deze maaltijd want Anthony Triolo wiens familie het restaurant runt, staat bekend als een groot kenner van de Amerikaanse politiek. Willem Post stelde zijn vriend uit New York voor. Muisstil luisterden de Watchers naar zijn analyse, die er op neerkomt dat iedere kandidaat voordelen maar ook nadelen heeft. Sanders is een socialist en schrikt ouderen af, Mayor Pete zal vanwege zijn geaardheid weinig aanhang krijgen onder de meer conservatieve kiezers op het platteland en Afro Americans die veelal een conservatieve moraal hebben, Elizabeth Warren heeft geen televisiecharisma en Joe Biden is oud, fragiel en maakt een uitgebluste indruk. Dat maakt de weg vrij voor … Michael Bloomberg, zo concludeerde Anthony. Hij zei dat nu Trump de impeachment heeft overleefd, Democraten de paniekknop hebben ingedrukt. Onder de kandidaten zit geen nieuwe Obama of Bill Clinton. Dan lijkt toch Bloomberg de meeste kansen te hebben.

foto’s Ton Wienbelt

Verslag Yang Gang

Willem Post

Yang Gang, op bezoek bij een bijzondere presidentskandidaat

Democratisch presidentskandidaat Andrew Yang is bepaald een fenomeen. Hij is geen traditionele politicus maar een op de toekomst gerichte ‘technology nerd’ die ook wel wat weg heeft van een professor en filosoof. Vooral jonge mensen voelen zich aangetrokken tot zijn campagne. Hij spreekt in tegenstelling tot bijvoorbeeld de oude Biden nooit over het verleden, louter over hun toekomst. Op Instagram heeft hij maar liefst 1.2 miljoen volgers.

In Exeter, New Hampshire, bezochten we zijn bijeenkomst in het gemeentehuis waar ooit president Abraham Lincoln een toespraak hield. In de bittere kou waren toch zo’n 200 mensen op komen dagen. Dat kwam vooral omdat Yang had gestudeerd op een plaatselijk onderwijs instituut en dus ook oud-klasgenoten aanwezig de gelegenheid benutten om ‘hun’ Andrew weer eens te ontmoeten en nu notabene als presidentskandidaat.

ik vond het een wonderlijke vertoning van de succesvolle zakenman die een fortuin verdiende met de verkoop van zijn bedrijf in digitaal onderwijs. Deze kandidaat besteedde nauwelijks aandacht aan zijn ‘performance.’ Hij huppelde onhandig het podium op, bleef gedurende zijn gehele optreden wat achter adem en het blauw van zijn vale broek en jasje waren net iets anders qua kleurstelling. Juist in het licht op het podium valt dat op. Het was net alsof hij uit zijn kledingkast in alle haast twee kledingstukken van twee pakken had gehaald. Ook zijn schoenen zagen er wel heel gewoontjes uit. 
  Dit soort op zich onbenullige details hebben in een campagne wel een diepere betekenis. Yang wil er een groep mensen mee aanspreken die geïnteresseerd zijn in inhoud en wars zijn van oppervlakkigheid en uiterlijkheden. Hij droeg ook deze avond het Yang insigne ‘Math’, wat staat voor wiskunde en waarmee hij wil aangeven dat veel van wat politici zeggen flauwekul is als het niet is gebaseerd op berekeningen en wetenschappelijk onderzoek. De ‘Math’ petjes waren achterin de zaal te koop voor 25 euro.

Yang oogt als een man die ontsnapt is uit een computerlab waar hij zich de hele dag heeft bezig gehouden met data-onderzoek ten faveure van het Amerikaanse volk, zo niet de hele mensheid. Je ziet het voor je. We mogen als mensheid geen minuut meer verliezen. Het gaat om ons aller toekomst van en de dreiging op korte termijn van een massale werkloosheid door automatisering. Robotisering en kunstmatige intelligence zullen een enorme maatschappelijke impact hebben. De werkloosheid mag dan historisch laag zijn, zo gaf Yang aan, hij kent de beste experts in de wereld. Een van hen heeft hem onlangs verteld dat het nu al 98 procent zeker is dat binnenkort een truck met een ‘robot chauffeur’ van de Oostkust naar de Westkust kan rijden. (Een ouder echtpaar veerde op, de echtgenoot verslikte zich bijna in de koffie). ‘Dat betekent dat 3 miljoen vrachtwagenchauffeurs plotsklaps op straat zullen staan. Dat betekent ook dat in wegrestaurants en hotels massaontslagen vallen. Juist in gebieden als het midden-westen biedt het beroep van vrachtwagenchauffeur velen werk. En zo zijn er veel meer beroepen die zullen verdwijnen.’

Om het schrikbeeld van een naderende massa-werkloosheid af te wenden, legde Chang nog maar weer even zijn ‘Freedom dividend’ uit. Als hij president wordt, zal hij iedere Amerikaaan een check van 1000 dollar sturen. ‘Wouldn’t that be nice?’ De aanwezigen knikten goedkeurend. ‘Het zal de economie een enorme “boost” geven. Maar belangrijker is dat iedere Amerikaan een basisinkomen krijgt waardoor niemand echt onder de armoedegrens kan geraken maar wel een prikkel heeft om zelf wat geld nog bij te verdienen.’ In de nieuwe techno-economie zullen velen getroffen worden door een inkomensdaling. Het grote geld zit bij de Amazons en Apple’s van deze wereld. Het budget voor deze 12.000 dollar per jaar bijdrage moet worden ingebracht door een nieuwe belasting op producten vergelijkbaar met onze btw. De bestedingen van de rijken leveren uiteraard het meeste geld op wat deels weer terugvloeit naar Amerikanen met een laag inkomen.

Een ander voorstel van Yang is om iedere burger 100 overheidscredits te geven die hij of zij mag doneren aan politieke campagnes waardoor de invloed van het grote geld zoals in de huidige campagnes te niet wordt gedaan. Over andere maatschappelijke onderwerpen sprak Yang nauwelijks.

Zo wordt je natuurlijk geen president van Amerika maar Yang, die mee mocht doen aan de grote landelijke televisiedebatten, heeft Amerikanen, en dan met name jongeren, wel aan het denken gezet over hun nieuwe wereld. Zijn Yang Gang van trouwe volgelingen zal blijven bestaan en op sociale media verder uitdijen. Yang zou een goede minister van onderwijs kunnen worden. Of beter, van innovatie!

Verslag Bernie Sanders

Willem Post

Jeugdige White House Watchers op podium met Bernie Sanders

Na een autochtocht door de prachtige met sneeuw ‘besuikerde’ heuvels arriveerden onze WHW’ers in het plaatsje Rochester. In de bittere kou maar wel onder een stralende zon moesten ze een uur in de rij staan voor het negentiende eeuwse Opera Huis. Nou ja, ‘huisje’. Wat een drukte! Vol! Honderden mensen mochten niet meer naar binnen maar de WHW’ers wel. En toen gebeurde het. Al direct na binnenkomst. Iedere presidentskandidaat heeft tijdens zijn/haar toespraak een groepje ‘superfans ’ achter zich op het podium en juist de vrouwelijke WHW’ers werden door de stafleden uitgezocht om daar plaats te nemen. Op 1 meter afstand van hun Bernie en in de spotlight van de vele televisiecamera’s waardoor de White House Watchers de hele wereld over zouden gaan. Naar schatting 40 miljoen mensen zouden in de VS, en ook daar buiten zoals in Canada, naar onze WHW’ers kijken. De andere WHW’ers glommen van trots. Hun WHW’ers. Ongelooflijk! Wat een prestatie. Natuurlijk waren ze wat zenuwachtig. Ze kregen als advies: ‘Just be pretty!’ Nou, dat was niet zo moeilijk. En ze mochten niet op hun telefoon kijken. Dat waren ze natuurlijk ook niet van plan. Hun ogen waren gefixeerd op Bernie. En juichen moesten ze. En dat deden ze ook want Bernie hield een vlammende toespraak. Hij legde uit dat het helemaal niet radicaal is om te eisen dat iedere Amerikaan een betaalbare gezondheidsverzekering heeft en dat jongeren geen torenhoge studieschuld hebben. Het publiek was al gauw in extase en het applaus golfde keer op keer over de zaal. Deze man kan enthousiasmeren zoals geen andere kandidaat dat kan. Wat daarbij ook meehielp was dat de beroemde Michael Moore een indrukwekkende speech hielp om Bernie aan te prijzen. Met veel humor sprak hij ook de oudere (baby)boomers toe. Dat waren toch maar geluksvogels met de paar dollar die zij voor hun studie moesten betalen. ‘Lucky Boomers!’ Van enthousiasme sprongen de mensen op de banken toen Moore zei dat Bernie geen enkel eigen belang heeft in tegenstelling tot de andere kandidaten en dat hij DE kandidaat is waar op gestemd moet worden. ‘Laten we eerlijk zijn,  Bernie heeft met zijn leeftijd niet veel toekomst meer. Dat weet hij zelf ook wel. Deze man doet dit allemaal voor onze jongeren. ‘He is living the future’! Wat een spreker! Moore reist de laatste weken van de campagne mee met Bernie om waar maar kan mee campagne te voeren. Na afloop waren de vrouwelijke WHW’ers dronken van geluk. Ze waren sprakeloos en dat wil wat zeggen voor deze goed gebekte tantes. Er werden almaar foto’s van hen gemaakt. Iedereen wilde met hen praten. Er werden ook wel stomme vragen aan hen gesteld. ‘Hoe zag het pak van Bernie er van achteren uit? Zaten er kreukels in? Onzinnig natuurlijk. Maar wat kon hen het schelen. Hun dag kon niet meer stuk. En al helemaal niet omdat ze op het eind een selfie met Bernie mochten maken met het publiek op de achtergrond. Een opvallende, onverwachte actie werd overigens nog uitgevoerd door WHW ‘bulldozer’ Frank die zich na afloop doodleuk meldde bij Michael Moore en een gesprek aanknoopte. De discussie ging uiteraard over de politiek maar ook over Michael’s vraag of het nu Holland of The Netherlands is. Frank verklaarde losjes dat het allemaal niets uitmaakt. Michael is vrij om te kiezen. Het maakte Frank allemaal niets uit. Hij had z’n foto met Michael! Al met al een unieke zaterdagmiddag daar in Rochester. Een gouden bladzijde in het geschiedenisboek van de White House Watchers.

foto’s Ton Wienbelt

De magie van New Hampshire

Posted on 28/01/2020 by Willem Post

OP NAAR VERKIEZINGSDAG 11 februari

(Fragment uit het nieuwe boek van Willem Post ‘Van Arena naar Witte Huis’ dat op 1 maart 2020 verscheen)

Naar New Hampshire maar dan wel via New York waar de White HouseWatchers (WHW’ers) zich verzamelen. Van daar uit per trein naar Boston en met speciale WHW busjes naar New Hampshire. Voor de vierde keer reizen ze met mij mee. Geïnteresseerden in de Amerikaanse politiek die door de Amerikaanse pers in 2012 al ‘the first political tourists’ genoemd werden.

  Politieke junkies zijn het. De veertien WHW’ers van dit jaar snuiven alles op van de voorverkiezingen in New Hampshire. Noem ze gerust verslaafd. In barre weersomstandigheden zullen zij door het winterlandschap ploegen op zoek naar de kandidaten.

   In het vliegtuig naar New York dacht ik terug hoe het ooit was begonnen. Ik had al jaren een bezoek aan de allereerste voorverkiezing op mijn verlanglijstje staan. In 2004 kwam mijn kans. Met allerlei media zoals Netwerk televisie, het FD en diverse radio 1 programma’s had ik afspraken om ter plekke commentaar te geven.

   Vanuit Boston reisde ik in een paar uur met de Greyhoundbus naar Manchester, het belangrijkste stadje van New Hampshire. Toen nog alleen. Ik reisde door een steeds heuvelachtiger sneeuwlandschap met in het dal de bevroren Merrimack River. In dit dunbevolkte, prachtige landschap liggen een paar stadjes en dorpen verscholen waar de kandidaten zoveel mogelijk langs de deuren gaan om de kiezers te overtuigen. Uiteraard gevolgd door een sliert camera’s want zo’n beetje de hele Amerikaanse politieke pers, en veel buitenlandse media, zijn er bij. En ik dus. Wat een geluk. Alle hotelkamers waren al maanden volgeboekt maar aan de rand van het stadje had ik nog voor een paar honderd dollar een kamer zo ‘groot’ als een uitgebouwde klerenkast kunnen bemachtigen. Op het kleine televisietoestel werd om de haverklap een ‘severe weather alert’ afgekondigd. De temperatuur was tegen de avond al dik onder nul en de gevoelstemperatuur daalde zelfs naar -25 graden celsius. Amerikanen kunnen erg paniekerig over het weer doen.

   Maar ik was slechts een paar dagen tot en met de verkiezingsdag in New New Hampshire en wilde absoluut geen tijd verspelen. Gehuld in een dikke jas waaronder vier lagen kleding wandelde ik in een minuut of twintig naar het stadscentrum oftewel Main Street. 

   Er was niemand op straat te bekennen en het was zo koud dat ik van de ene winkel naar de andere winkel, inclusief een boutique voor dameskleding, hopte om weer even op te warmen. Tot mijn grote verbazing zag ik opeens een mevrouw staan die nog dikker gekleed was als ik en die zich had vastgeketend aan en lantaarnpaal. Automobilisten toeterden en vervolgens hield zij vliegensvlug een bord omhoog met de tekst ‘I wanna marry John Kerry!’ 

   Ik knoopte een gesprekje aan. ‘U moet wel een groot bewonderaar zijn’, zei ik obligaat waarop ze uitlegde dat zo’n tekst bedoeld was om zoveel mogelijk aandacht te trekken. ‘We moeten van president Bush af. Hij heeft ons in een zinloze oorlog gestort onder valse voorwendselen. Kerry is een diplomaat, een ervaren senator. Hij is een wijs man en het zal voor Amerika en de wereld een verademing zijn als hij president wordt.’ Ze vond het bepaald bijzonder dat ik helemaal vanuit Europa  naar New Hampshire was afgereisd. ‘Ik zal u dadelijk even voorstellen aan senator Kerry.’ Ze wees op de neonverlichting van een restaurant in de verte. Over een half uurtje wordt hij daar verwacht.’

   Ik was verbijsterd. John Kerry! Natuurlijk nam ik het aanbod graag aan. Tussen de rood-wit-blauwe ballonnen dronk ik een biertje met zo’n twintig Kerry-supporters en ja hoor, na een uurtje wachten, baadde het restaurant opeens in een zee van (camera)licht. De sneeuwvlokken schitterden. De senator stapte binnen. Hij maakte met iedereen een praatje. Ik vroeg hem over het Internationaal Strafhof in Den Haag waar de Bush-regering niets van moest hebben. Kerry hield zich op de vlakte maar gaf wel aan dat er in praktische zin toch wel iets van samenwerking mogelijk zou zijn. 

   Ik ben niet naïef. Natuurlijk speelt het grote geld een belangrijke rol in Amerikaanse verkiezingscampagnes. Maar in New Hampshire kom je toch in aanraking met directe democratie. Je kunt zonder regie vragen stellen en in gesprek gaan met de presidentiële kandidaten. Of naar ze luisteren. Ik raakte onder de indruk van de vele politieke debatten die in New Hampshire en sowieso in heel Amerika worden gevoerd. Aan de buitenkant is alles tot en met de kleur van de stropdas geregisseerd voor optimaal effectbejag maar inhoudelijk wordt er vaak een paar uur diepgaand gediscussieerd. 

   Toen ik op die eerste avond weer terug kwam in mijn hotel was er een briefje onder mijn deur geschoven. Vanwege plotseling sterk toenemende belangstelling was de locatie voor Kerry’s townhall meeting van morgen veranderd. Een nog grotere zaal was er geboekt, nu vlakbij de kerk in hartje Manchester. ‘You are very welcome!’ Natuurlijk bezocht ik de meeting. Na afloop volgde ik de kandidaten en hun vrijwilligers toen ze de straten introkken om huis-aan-huis met bewoners te praten.

   Ik raakte eveneens onder de indruk van de inzet van die duizenden vaak jonge vrijwilligers. Een vrijwilligster van de Democratische kandidaat Howard Dean vertelde me dat het beslist een unieke ervaring was om anderen te overtuigen. Ze kwam uit Connecticut en kreeg van school maatschappelijke studiepunten voor dit soort vrijwilligerswerk. (Wel vertelde ze liever campagne te voeren voor Kerry maar de aanmeldingslijst voor hem was al zwaar overtekend.) Een campagne kan niet zonder vrijwilligers die ook telefoonbanken doen of gewoon urenlang met een verkiezingsbord  in de sneeuw op een eenzaam verkeerskruispunt op het platteland staan.

   Ik vertelde thuis gekomen uitgebreid over het politieke mirakel wat ik had ondergaan in de Nederlandse media en natuurlijk ook in mijn kennissenkring. Vier jaar later trok een groot gezelschap met mij mee naar New Hampshire. Zonder uitzondering raakte een ieder in de ban van het verkiezingsspektakel. En natuurlijk is het interessant om kandidaten te ontmoeten. Een zeker fanatisme kwam over iedereen in onze groep toen we op jacht gingen naar bijvoorbeeld die nieuwe ‘rising star’ Barack Obama. 

   Meestal zijn de politieke events in New Hampshire kleinschalig maar op die zondag in New Hampshire stonden duizenden mensen in de rij voor de middelbare school waar Obama in de aula zou spreken. Het waren vrijwel allemaal blanke mensen in een staat die voor meer dan 90% blank is. Dat was al een teken dat hier iets bijzonders gaande was. Slechts een paar honderd mensen bemachtigden een plaatsje in de aula waaronder, natuurlijk!, de WHW’ers. Andere mensen moesten in klaslokalen via televisieschermen de toespraak van Obama volgen. Het leek wel een religieus ritueel. Obama beloofde als een ware ‘ preacher man’ een nieuwe toekomst voor het door oorlogen geplaagde land. Hij riep voortdurend ‘ This is our moment’ en ‘Yes, we can.’ Overal zagen wij juichende mensen met betraande gezichten.

   Een dag later ontmoetten we Bill Clinton die met een paar Hillary supporters bij een schoolplein ouders probeerde te overtuigen. Hij keek niet echt vrolijk en gaf tegenover ons toe dat zijn echtgenote weinig kans maakte: ‘De verkiezingen hier volgen te kort op Iowa.’ In Iowa had Obama met grote voorsprong gewonnen. 

   Een paar uur later in een plaatsje verderop dronk Hillary koffie met vrouwen it d ebuurt en toen ze de vraag wat zo’n gruwelijk zware campagne eigenlijk met je doet, kraakte Hillary’s stem en zei ze: ‘You know, this is very personal to me. ‘It’s not just political.’ Haar ogen werden vochtig. Gevangen door de camera’s! Overal in Amerika was dit ‘breaking news’. De ‘icy controle queen’ bleek een mens te zijn. Geen robot. Op CNN en elders kwamen psychologen uitleg geven en diverse kiezers verklaarden: ‘Nu kan ik op haar stemmen. Hillary heeft haar ware ik getoond.’ En inderdaad, Hillary versloeg de volgende dag Obama met 39.1 procent tegen 36.5. Onder vrouwen had Hillary maar liefst 12 procent meer kiezers. Verbazing en zelfs verbijstering alom. Dit had niemand nog maar kort tevoren verwacht. Voor even was Obama’s trein tot stilstand gekomen, al had hij toch ook een mooie score behaald.

   Ook in in 2012 en 2016 waren er bijzondere ervaringen. In 2012 stonden we in een bakkerij in een dorpje toen Republikeins kandidaat Jon Huntsman plotseling van achter de toonbank vol krentenbollen, althans daar leken ze op, opdook en in gesprek ging met de klanten. Ik probeerde met hem te praten over Europa maar hij gaf nauwelijks antwoord en al helemaal niet over het Internationaal Strafhof. Soms is zwijgen ook een antwoord, bedacht ik me. Later las ik in een lokale krant dat Huntsman 12 bakkerijen op 1 dag aandeed in een ultieme poging onder de gewone mensen te komen.

   In 2016 bezochten we een townhall meeting van Jeb Bush, aanvankelijk de gedoodverfde kandidaat maar nu zeer geplaagd omdat zijn campagne maar niet op gang wilde komen. Dat kwam mede omdat Trump hem had gekleineerd door voortdurend van  ‘Low Energy Jeb’ te spreken. De Trump campagne had zelfs een ‘reclamefilmpje’ gemaakt met de tekst: ‘Having trouble sleeping at night? Too much energy? Need some low energy? Jeb – for all you sleeping needs.’ Dit was een van de laatste kansen voor Jeb om het tij te keren. De zaal zat vol en rondom stonden tientallen camera’s als kanonnen opgesteld. FOX, MSNBC, CNN, ze waren er allemaal. Na zijn inleidende praatje mochten er vragen worden gesteld. Ik kreeg ook de kans en vroeg Jeb door op z’n Irak en Syrië standpunt. Hij beloofde dat de VS onder zijn leiding de Iraakse en Koerdische troepen meer steun zou geven. In Syrië wilde hij een no-flyzone en veilige zones om Syrische burgers te beschermen tegen IS en de troepen van president Bashar al-Assad.’ Het antwoord van Bush nam vele minuten in beslag en kon op veel bijval rekenen zo merkte ik in de zaal. 

   Voor Jeb was het allemaal toch tevergeefs zoals we achteraf weten. Maar indrukwekkend was dat iemand zoals ik met een bizarre vraag of opmerking Bush als potentiële president in de problemen hadden kunnen brengen voor in potentie een televisiepubliek van vele miljoenen. Die townhall vond in volledige openheid en vrijheid plaats. 

   En nu reis ik dus weer naar New Hampshire, de staat die sinds 1920 de eerste, echte voorverkiezing voor het presidentschap organiseerde. Dat is zelfs verankerd in de wet in New Hampshire. Deze ‘first in the nation primary’ heeft in het verleden heel wat verrassingen opgeleverd. Eisenhower won hier verrassend maar ook Jimmy Carter. Ook nu nog doen kandidaten er alles aan om zich een met New Hampshire te tonen. Ze gaan er vaak op vakantie, hebben er een buitenhuis. Tulsi Gabbard is eind januari speciaal van Hawaii naar Manchester verhuisd en liet al vlot een filmpje zien dat zij aan ‘caroling’ had gedaan: kerstliedjes zingend trok zij met haar nieuwe buren door de straat: ‘Go tell it on the mountain…’