Bidenwatch

5 MAART 2021

In de rubriek ‘Biden Watch’ bespreken Amerika-kenners Willem Post en Stan Bos één keer in de twee weken de opvallendste ontwikkelingen in de Amerikaanse politiek en het presidentschap van Joe Biden.

Beste Stan,

Stilte voor de storm! We hoorden maar niets van hem. Maar er waren voortekenen. Vrienden meldden vanuit Florida dat hun Donald de hele dag door aan het bellen was over zijn toekomst. Zijn golfkarretje was als het ware omgebouwd tot een mobiel kantoortje.

En opeens stond hij daar. Op het podium van de Conservative Political Action Conference. Zijn achterban! Trump verklaarde dat hij zeker geen nieuwe partij ging oprichten. ‘Zo stom ben ik niet’, want in zo’n gespleten driepartijenland winnen de Democraten. ‘Natuurlijk een verzinsel van de fake media’. Trump klonk als vanouds agressief. Ontkende weer zijn nederlaag. Vond dat het notabene in meerderheid conservatieve Hooggerechtshof zich moest schamen. Typeerde mede-Republikein Liz Cheney als een oorlogshitser. Hij beloofde plechtig bij de Congresverkiezingen in 2022 kandidaten te steunen die zich opwerpen als tegenstanders van de Republikeinse verraders die tegen hem waren.

Maar Stan, wat mij opviel was dat Trump bij een stemming onder de aanwezigen maar 55% van de stemmen kreeg. Temidden van zo’n twintig Republikeinse kanshebbers kreeg Mike Pence maar 1 procent steun. Ongelooflijk. Een door en door conservatief die nu als een Judas wordt beschouwd.

Ik schreef al eerder dat zonder social media megafoon, en extra presidentiële aandacht, de steun voor Trump toch wat zal afbladderen. Met name de meer gematigde Republikeinen in de voorsteden zijn afgehaakt. Maar natuurlijk moet niemand hem onderschatten. Toen ik in oktober 2019 wegliep uit het stadion in Minneapolis waar Trump een rally had gehouden, heb ik mezelf beloofd deze meesterpopulist die zijn gehoor van twintigduizend toeschouwer twee uur lang in de ban hield, nooit maar dan ook nooit te onderschatten. Bij deze!

Trump is een unieke woedegeleider, dus moet Joe Biden in vier jaar ervoor zorgen dat al die boze Amerikanen minder boos worden. Nadat het Huis zijn corona hulppakket van maar liefst 1900 miljard dollar nipt heeft aangenomen zonder Republikeinse steun, is nu de Senaat aan zet. Biden kan mogelijk het wetsvoorstel volgende week al tekenen. Het lijkt erop dat werklozen de komende maanden er 400 dollar per week bij krijgen!

Het is nog nooit in de Amerikaanse geschiedenis vertoond dat zo veel geld in de economie wordt gepompt. De bijna 800 miljard overheidssteun die Obama bij de financieel-economische crisis van 2008-2009 inzette, leverde onvoldoende economische groei op. De afgelopen 20 jaar groeide de Amerikaanse economie jaarlijks slechts 1.9 procent. Dat moet hoger dankzij ook nog eens duizenden miljarden dollar voor het verbeteren van de infrastructuur en het milieu. Dat moet miljoenen fatsoenlijke banen opleveren en ongelijkheid in Amerika verminderen.

Stan, jij hebt alle 50 staten bezocht. Ook jij zal het gezien hebben. Armoede in Amerika! Nu beschikt de rijkste 1 procent over meer welvaart dan de hele Amerikaanse middenklasse. Vind je het gek dat mensen die nu massaal werken voor een ‘hongerloontje’ bij McDonalds en Walmart boos zijn?

Biden lijkt het te begrijpen en heeft ongetwijfeld gehoord dat Trump zijn verhaal zondag afsloot met ‘in 2024 komt er natuurlijk weer een Republikeinse president. En ra, ra, ra, wie dat zal zijn…?’

Gejuich van de duizenden. Een staande ovatie.

Beste Willem,

De armoede in delen van Amerika – waaraan je terecht refereert – zag ik met eigen ogen. In de zomer van 2019 voelde je het onbehagen bij de zwarte bevolking in het Diepe Zuiden. Zoals in Indianola, Misssissippi, bij het B.B. King Museum, of iets noordelijker daarvan in Clarksdale. Je hoefde maar een willekeurig wegrestaurant te betreden of het chagrijn kwam je tegemoet. De Southern Hospitality, waar de streek zo bekend om staat, was vaak ver te zoeken.

Juist die mensen in de armere gebieden snakken naar actie van de regering. Veel staten of steden hebben het minimumloon met eigen wetgeving al verhoogd naar vijftien dollar per uur, maar het is (nog) geen federaal beleid. Veel kiezers voelen zich tekortgedaan. ‘Wat heb je te verliezen’, stelde Donald Trump retorisch tijdens zijn campagne in 2016 tegen de zwarte bevolking. Maar hij deed niets voor ze en kwam met een gigantische belastingverlaging voor de rijkste Amerikanen. Juist het verhogen van het minimumloon is geen discussie die langs ideologische partijlijnen loopt. Recent nam Florida, een staat waar Republikeinen de dienst uitmaken, een wet aan om het bedrag op te schalen naar vijftien dollar per uur. 

Voor Joe Biden is het coronasteunpakket en het verhogen van het minimumloon een balanceeract. De president moet de centristen in zijn partij niet van zich vervreemden, maar ook de linkervleugel van de Democraten tevreden houden. Wat Biden en zijn team slim doen: over praktisch alle zaken is er overleg met Bernie Sanders. Een verstandige zet. Sanders ontpopte zich tijdens het presidentschap van Barack Obama als het linkse geweten van de Democraten, een positie die hem in 2016 landelijke bekendheid opleverde door het Hillary Clinton tijdens de voorverkiezingen flink lastig te maken. Ook in 2020 schoot hij uit de startblokken. In New Hampshire was er tijdens elke politieke bijeenkomst ontstellend veel (jeugdig) enthousiasme voor de senator uit Vermont.

Sanders is nu hoofd van de budgetcommissie in de Senaat, een invloedrijke functie. Uit het Witte Huis komen geluiden dat er constructief met Bernie valt samen te werken. In het verleden was dat nogal eens anders. Laten we alleen niet vergeten dat Biden de aanhangers van Sanders volgend jaar opnieuw keihard nodig heeft. De Democraten willen bij de midterms de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden behouden. Ook enkele cruciale Senaatszetels staan op het spel. Als de aanhang van Sanders en Alexandria Ocasio-Cortez uit stil protest thuisblijven, is Biden een lame duck president.

Het is de Republikeinen er alles aan gelegen om de macht te heroveren. Niet voor niets proberen ze nu in allerlei staten wetten aangenomen te krijgen die ervoor zorgen dat minderheden (die doorgaans Democratisch stemmen) zo weinig mogelijk komen stemmen. Met voter suppression proberen ze hun macht te behouden of uit te breiden. Optimistisch over een brede samenwerking ben ik niet. Biden weet dat Trump en McConnell de Republikeinse partij in hun macht hebben. Het is tijd om in het belang van Amerika (werkloosheid, infrastructuur, klimaat) de handschoenen uit te trekken. In Clarksdale en Indianola snakken ze ernaar.

---