Bidenwatch

In ‘verdeelde huis’ Amerika beginnen nu ook nog eens de ‘6 januari’ hoorzittingen

In de Biden Watch bespreken Amerika-kenners Willem Post en Stan Bos het presidentschap van Joe Biden en andere opvallende ontwikkelingen in de Amerikaanse politiek. 

Op 30 mei was het precies honderd jaar geleden dat president Warren Harding op de National Mall in Washington DC het Lincoln Memorial opende. Het indrukwekkende monument werd gebouwd ter herinnering aan de zestiende president van Amerika, Abraham Lincoln, die in zijn hoogtijdagen werd doodgeschoten door John Wilkes Booth. In perspectief – en zeker vertalend naar de hedendaagse Amerikaanse samenleving – had Lincoln met zijn beroemde uitspraak (‘A house divided against itself cannot stand’) een voortuitziende blik.

Joe Biden voerde in 2020 campagne met de belofte om het land weer een beetje bij elkaar te brengen. In sommige facetten is dat gelukt, bijvoorbeeld met het gigantische pakket aan broodnodige investeringen in infrastructuur. In de Senaat kreeg Biden cruciale steun van een dozijn Republikeinen, waardoor er in Amerika eindelijk – ja, eindelijk – serieus in infrastructuur wordt geïnvesteerd. En met een werkloosheid van slechts 3,6 procent zou je zeggen dat de populariteit van Biden door het dak moet gaan.

Sociale wetgeving
Daar zit nou net de crux, want slechts veertig procent van de Amerikanen vindt dat Biden op dit moment zijn werk goed doet. Cruciale en beloofde sociale wetgeving, te weinig actie op het gebied van klimaat en een torenhoge inflatie (net als in andere delen van de wereld) doen Democraten vrezen voor het ergste scenario voor de midterms in november, de tussentijdse verkiezingen die een nieuwe balans brengt in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. De kans dat de Democraten de meerderheid in beide huizen verliezen, is op dit moment groot.

De ernstige schietpartijen in Buffalo, New York en Uvalde, Texas geven bovendien nog maar eens aan hoe diep verdeeld de politiek in Washington DC is. Waar een ruime meerderheid van de Amerikanen vóór strengere wapenwetten is, gesteund door het overgrote deel van de Democratische partij, daar zijn de Republikeinen (onder druk van belangenorganisatie NRA) mordicus tegen. Biden spreekt zijn afschuw uit, maar is ook op dit vlak niet in staat het land aan elkaar te knopen. Thoughts and prayers, daar blijft het bij. Zestig senatoren zijn nodig voor steun, de Democraten hebben er slechts vijftig. Echte compromissen lijken uitgesloten. Het ooit brede midden in de Amerikaanse politiek is inmiddels goeddeels weggevaagd.

De 6 januari hearings

De Democraten hopen vurig dat de hoorzittingen over de Capitool-revolte van 6 januari 2021, die deze week beginnen, voor hun partij en Amerika redding zullen brengen. Ze zijn er vast van overtuigd dat de Huiscommissie na meer dan 1000 interviews en duizenden aangeleverde documenten keihard kan bewijzen dat Trump niet alleen opriep tot een gewelddadige opstand, maar ook dat hij bij de voorbereiding betrokken was. En dan kan het ministerie van Justitie worden geadviseerd een strafrechtelijk onderzoek te beginnen. 

In het Watergate-tijdperk waren het juist ook Republikeinse senatoren die hun loyaliteit ten opzichte van Richard Nixon introkken. Dat ligt nu anders. Leidende Republikeinen zeggen massaal dat het hier gaat om een niemendalletje, de hoorzittingen zijn slechts een voetnoot in de geschiedenis. Politiek tumult voor eigen gewin, een storm in een glas water dus. Net als toen zenden de landelijke netwerken de hoorzittingen urenlang uit, behalve Fox News die het allemaal niet de moeite waard vindt. De twee Amerika’s staan lijn recht tegenover elkaar.

Lincoln zou zich bij zo veel wederzijdse haat grote zorgen maken. En terecht. Arm Amerika.

Willem Post (1955) is verbonden aan Instituut Clingendael en houdt zich sinds de jaren tachtig bezig met de Amerikaanse politiek. Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en houdt zich sinds 2002 bezig met Amerikaanse politiek. Ze waren in februari 2020 bij de Democratische voorverkiezingen in New Hampshire.