Bidenwatch

Joe Biden 2.0 van vredespresident naar ‘oorlogspresident’

In de Biden Watch bespreken Amerika-kenners Willem Post en Stan Bos het presidentschap van Joe Biden en andere opvallende ontwikkelingen in de Amerikaanse politiek. 

En zo overkwam Biden wat zo veel voorgangers van hem meemaakten. Verreweg de meeste Amerikaanse presidenten presenteren na een verkiezingscampagne vol grote beloften een aantrekkelijke binnenlandse agenda. Denk aan belastingverlagingen voor zowat alle Amerikanen. Amerika is immers niet alleen een fysiek territorium, maar ook een idee van vooruitgang. 

Maar meestentijds wordt de president ingehaald door een buitenlandcrisis. Er zijn legio voorbeelden zoals Kennedy met de Cuba-crisis, Johnson met de Vietnam-oorlog, Reagan met de Iran Contra-affaire en George W. Bush met ‘nine eleven’. En nu dus de plotselinge Oekraïne-oorlog. Nog maar een paar weken geleden worstelde Biden nog met de pandemie en de chaotische Afghanistan-terugtrekking. Nu schaart een meerderheid van Amerikanen zich achter hun Joe die toch maar mooi de NAVO, de EU en in feite een wereldcoalitie smeedde. 

Koude Oorlog
We zien bij de president, die in de eerste Koude Oorlog als politicus opgroeide, weer een nieuw élan. Het huidige conflict met Rusland plaatst hij, net als toen gebeurde, in ook een moreel perspectief: het gaat om de strijd tussen democratie en autocratie. Dat nu is herkenbaar voor velen in de vrije wereld. Kort geleden gingen we, hoe naïef, ervan uit dat zowat de hele wereld democratisch zou worden. Inmiddels hebben we in een paar weken een realiteitsschok ondergaan.

Joe Biden heeft nog zo gewaarschuwd. Zijn apocalyptische voorspelling ten aanzien van een op handen zijnde Russische invasie kwam haarfijn uit. Er is weer meer vertrouwen in ‘onze’ president. In recente opiniepeilingen steeg hij in korte tijd van 37 naar 47 procent. In tijden van crisis schaart het volk zich achter de president, het zogenoemde rally around the flag-effect.

Maar wat nu als de oorlog en het conflict met Rusland lang gaat duren, zoals onder meer FED-voorzitter Powell verwacht? De voorman van het Amerikaanse stelsel van centrale banken noemt de Oekraïne-oorlog een ware ‘game changer’. Hij verwacht vanwege aanhoudende en zelfs verscherpte sancties een reuze-inflatie die nu al is gestegen naar 7.8 procent. 

Ondanks de vreselijke oorlogsbeelden die ook Amerikanen dagelijks krijgen voorgeschoteld, is het de vraag of Amerikanen langdurig economische ‘pijn’ willen leiden voor Oekraïne. En de eerste tekenen van meningsverschillen tussen bondgenoten, en in Amerika zelf, over de zwaarte van sancties zijn al zichtbaar. 

Steun
Feit is dat we ons wel gelukkig mogen prijzen met een ervaren, toch gematigde Amerika president die ook over een kundig buitenland- en veiligheidsteam beschikt. Bovendien is er binnenlandse steun uit onverwachte hoek. Uit een deze week verschenen peiling van Quinnipiac steunt zeven op de tien Amerikanen de boycot van Russisch gas, ook als dat hogere prijzen betekent aan de pomp. Juist in Amerika, autoland bij uitstek, zijn dit verrassende cijfers. Democraten, Republikeinen en onafhankelijken scharen zich in dit opzicht massaal achter de regering.

Uitgerekend in dit verkiezingsjaar – in november kiest Amerika een nieuw Huis van Afgevaardigden en één derde van de Senaat – kan een goede afhandeling van de oorlog Biden tijdens de midterms best eens windeieren gaan leggen. Amerikanen zijn tot nu toe tevreden over de aanpak van de president. Dat geldt ook voor zijn betrokkenheid om de democratie in eigen land te verstevigen. De voordracht van Ketjani Brown Jackson als eerste zwarte vrouwelijke rechter in het Hooggerechtshof doet het erg goed bij de progressieve vleugel van de Democratische partij. Zelfs de oerconservatieve Democratische senator Joe Manchin lijkt enthousiast.

Daartegenover staat de rijzende inflatie en de Build Back Better-wet die vastzit in de Senaat. Biden schaakt nu op meerdere borden tegelijk. Zijn ervaring kan een groot voordeel zijn. Het wordt in alle opzichten een spannend jaar.

Willem Post (1955) is verbonden aan Instituut Clingendael en houdt zich sinds de jaren tachtig bezig met de Amerikaanse politiek. Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en houdt zich sinds 2002 bezig met Amerikaanse politiek. Ze waren in februari 2020 bij de Democratische voorverkiezingen in New Hampshire.