Bidenwatch

Biden’s obsessie met de democratie

In de ‘Biden Watch’ bespreken Amerika-kenners Willem Post en Stan Bos één keer in de twee weken de opvallendste ontwikkelingen in de Amerikaanse politiek en het presidentschap van Joe Biden.

Beste Stan,

Iedere Amerikaanse president appelleert aan het grote goed van de democratie. Maar Stan, voor Biden is het nu wel echt een obsessie. Neem zijn inaugurele toespraak in januari. Geen president heeft in zo’n rede zo vaak het woord ‘democratie’ gebruikt. Elf keer! Biden zei onder meer: “This is America’s day. This is democracy’s day. The will of the people has been heard, and the will of the people has been heeded. We have learned again that democracy is precious. Democracy is fragile. And at this hour, my friends, democracy has prevailed.”

De ‘coup’ aanval op het Congres was nog maar net achter de rug. Dat raakte Biden in zijn ziel. Als senator zag hij in de Koude Oorlog van dichtbij hoe de Sovjets de democratie bedreigden. En hoe ook van binnenuit in Amerika de burgerrechtenbeweging uiterst moeizaam vrijheid moest bevechten. En nu dus een heuse opstand in het hart van de Amerikaanse democratie. Biden concludeert: “Every generation has to reestablish the basis of its fight for democracy. I mean, for real, literally, have to do it.”

Europa

Op zijn recente reis door Europa sprak hij ook opvallend vaak over de bescherming van de zo fragiele democratie. En hij plaatste zijn verhaal in een brede context. Hij riep de democratische landen van deze wereld op zich te keren tegen autoritair geregeerde landen als Rusland en met name China. Een strijd die essentieel is voor het voorbestaan van ons vrije burgers. Biden als de hoeder van de democratie. De internationale rechtsorde, mensenrechten, vrije verkiezingen, ze hebben allemaal met elkaar te maken.

Amerika zelf

Maar Europese leiders vragen zich wel hardop af hoe het zit met de democratie in de VS zelf. Komt Trump of een geestverwant in 2024 weer terug? En maar liefst 18 staten hebben een dertigtal wetten aangenomen om het stemmen moeilijker te maken. Denk aan een kortere periode om per post te mogen stemmen en minder stembussen. Zelfs water en voedsel verstrekken aan mensen die lang in de hete zon staan te wachten voor het stemlokaal wordt verboden. Is zelfs een misdrijf.

Dinsdag is een begin van een debat over de ‘For the People Act’ in Washington, die de restrictieve staatswetten grotendeels zou ‘overstemmen’, door de 50 Republikeinse senatoren tegengehouden. Zelfs de conservatieve Democraat Joe Manchin stemde mee met zijn Democraten, maar het mocht dus niet baten. Zijn compromisvoorstel om wel de door de Republikeinen gewenste foto-identificatie-eisen te handhaven stuitte eveneens op Republikeinse tegenstand. Ook president Obama steunde deze ‘common sense’ voorstellen van Manchin.

Teleurstelling

Biden, de Democraten en zeker de activistische linkervleugel zijn teleurgesteld. En natuurlijk Kamala Harris die van haar baas toezicht moet houden op dit dossier. Harris en co kunnen op dit moment weinig anders doen dan te roepen dat de strijd voor het behoud van de democratie doorgaat. Ze moedigen actievoerders in de staten, zoals in het belangrijke Georgia en Florida, aan vooral door te gaan. Voorlopig zal Biden zich dus ook in eigen land grote zorgen blijven maken over de democratie. Wordt vervolgd dus. Ook in de rest van de vrije wereld. Deze tiende Biden Watch eindigt dus niet zo vrolijk Stan. Wellicht dat een compromis over de infrastructuurwet wat meer politieke vreugde biedt. Maar dan zitten we wel in september of oktober, schat ik zo in.

Beste Willem,

Het waren de wijze woorden van Abraham Lincoln: a house divided against itself cannot stand. Ofwel: een huis dat tegen zichzelf is verdeeld, kan niet standhouden. Dat citaat kwam bij me bovendrijven, nadat de ‘For The People Act’ eergisteren niet eens in stemming werd gebracht door de Senaat, omdat alle 50 Republikeinse senatoren tegen waren. Om zo’n stemming te krijgen, zijn 60 (van de 100) stemmen nodig, dus zagen de Republikeinen hun kans schoon om de wet te saboteren.

Dat is het zoveelste bewijs dat het systeem niet deugt. Ga maar na: de Democraten hebben het Witte Huis in handen, het Huis van Afgevaardigden én, dankzij de beslissende stem van Senaatsvoorzitter Kamala Harris, de meerderheid in de Senaat. Toch komt belangrijke wetgeving over stemrecht niet door het Congres. Ik snap best dat oerconservatieve senatoren als Mitch McConnell en Lindsey Graham niks met democratie hebben, maar dat gematigde Republikeinen als Susan Collins en Mitt Romney zich voor het karretje laten spannen van McConnell is onverantwoord.

Koers

Romney was in 2012 presidentskandidaat namens de Republikeinse partij. Hij sprak zich meermaals kritisch uit over Donald Trump en de koers van de Grand Old Party. Juist nu er een diepe democratische crisis gaande is in achttien staten die de kieswetten veranderen (vaak ten nadele van gekleurde en armere Democratische kiezers) is het oorverdovend stil vanuit kamp-Romney. De koers geeft eens te meer aan dat de partij gevangen zit in het gedachtegoed van Trump, die via e-mails en interviews op zijn favoriete huiszender FOX News geen kans onbenut laat ‘The Big Lie’ over gestolen verkiezingen te verkondigen.

Dat stemt droevig. Maar Willem, het biedt ook kansen voor de Democraten, mits ze het spel slim spelen en de handschoenen durven uit te trekken. Te beginnen met de infrastructuur. Republikeinen willen dit pakket alleen steunen als de regering er flink minder geld aan spendeert (er zou een deal ophanden zijn), terwijl iedereen weet hoe belabberd wegen, spoorlijnen, vliegvelden en bruggen zijn. Biden kan ook zeggen: dit is te belangrijk, we gaan verder zonder Republikeinen en loodsen de wet langs partijlijnen door de Senaat. De president weet – zo blijkt uit onderzoeken – dat een kleine 70 procent van de Amerikanen het met hem eens is.

Oakland County, Michigan

Er doemt nog een ander Republikeins probleem op. Niet zozeer voor morgen, maar wel voor de middellange en langere termijn. De partij verliest door het hele land steeds meer aanhang in de zogenoemde suburbs, de voorsteden. Oakland County in ‘swingstate’ Michigan was na de oorlog lange tijd een zekerheidje voor de Republikeinen. Die tendens is gedraaid. De voorsteden trekken pas afgestudeerde studenten en meer welvarende mensen aan en zijn qua samenstelling diverser dan ooit. Zij stemmen doorgaans Democratisch. En waar in de jaren ’80 de Reagan-Democraten in opmars waren, zie je nu de opkomst van de Biden-Republikeinen.

De Republikeinen in Washington DC stellen zich vooral ten doel om alle voorstellen uit het Witte Huis te blokkeren en saboteren. Biden en de Democraten moeten nu, in het belang van Amerika, de hunkering naar bipartisanship terzijde schuiven en na de sterke eerste honderd dagen van Biden die gigantische infrastructuurwet door de Senaat loodsen. Alleen met gericht beleid waar iedereen van profiteert kan de regering voorkomen dat zelfs de grootste optimisten cynisch worden en definitief met de rug naar de politiek gaan staan. Dan hebben de Republikeinen namelijk helemaal hun zin.

---