Bidenwatch

De metamorfose van Joe Biden

18 MAART 2021

In de rubriek ‘Biden Watch’ bespreken Amerika-kenners Willem Post en Stan Bos één keer in de twee weken de opvallendste ontwikkelingen in de Amerikaanse politiek en het presidentschap van Joe Biden.

Beste Willem,

Bij de presentatie door Joe Biden van het American Rescue Plan, vorige week in de Rose Garden van het Witte Huis, had ik even een flashback naar vorig jaar februari. Toen nog kandidaat-Biden sprak in New Hampshire over zijn plannen met Amerika. De speech was niet hartverwarmend. Hij maakte zinnen niet af en stotterde soms, tot het moment dat hij van het script afweek. Biden vertelde over het verlies van zijn vrouw en zoon en zei tegen zijn toehoorders in het theater in Manchester dat hij niet van plan was Amerika kwijt te raken aan nog eens vier jaar Donald Trump.

Hoewel Biden na de verkiezingen in Iowa en New Hampshire bepaald niet aan het stuur zat op weg naar de nominatie, moest ik er toch even aan terugdenken. Biden legde in de Rose Garden uit wat zijn plan, zojuist aangenomen door het Congres, allemaal bevatte. Hij kwam pas echt los toen hij uit zijn hart sprak, net als vorig jaar. Niet onlogisch, want Biden mag trots zijn. Het American Rescue Plan, een duizelingwekkende investering van 1900 miljard dollar, is het grootste sociale programma sinds Lyndon Johnsons Great Society, medio jaren zestig.

In de praktijk moet nog blijken hoe het uitpakt, maar toch even een paar belangrijke wapenfeiten: 1400 dollar per gezin, de armoede onder kinderen wordt met de helft teruggedrongen en de algehele armoede neemt met een derde af. Er is geld voor grote vaccinatieprogramma’s, voedselbonnen, kinderzorg, huurbijstand en uitbreiding voor toegang tot Obamacare. Ook gaan er miljarden naar het openbaar vervoer door het hele land. Naast de 37 (!) presidentiële decreten kun je stellen dat Joe Biden een vliegende start maakt.

Op een enkele kink in de kabel na heeft Biden het grootste deel van zijn regering compleet. Vergelijk dat eens met Bill Clinton die in januari 1993 aantrad en pas laat in de zomer van dat jaar zijn kabinet op orde had. Of vergelijk de investering van Biden eens met het economische herstelprogramma van Barack Obama in 2009. Deze regering heeft geleerd van het verleden. Niet voor niets reist Biden deze week met vicepresident Kamala Harris door het land om de nieuwe wet te ‘verkopen’. Populair is-ie al, want een kleine zeventig procent van Amerika is blij met het American Rescue Plan.

Wat weinigen verwachten, gebeurt in de praktijk. De 78-jarige Joe Biden profileert zich – ondanks de bescheiden meerderheden in het Huis van de Afgevaardigden en de Senaat – vooralsnog als een transformerende president. In de geest van Franklin Roosevelt, in de jaren dertig, die ook geen hoogdravende campagne voerde, maar wel de beroemde New Deal door het Congres loodste.

Toch is het niet allemaal pais en vree in de Democratische partij. Gouverneur Andrew Cuomo van New York, die een half jaar geleden door zijn corona-aanpak Amerika’s gouverneur werd genoemd, wordt door diverse vrouwen beschuldigd van seksuele intimidatie. Hooggeplaatste Democraten, onder wie Senaatsleider Chuck Schumer, roepen om zijn aftreden. Wat vind jij, Willem? Moet Cuomo vertrekken of wordt de zaak opgeblazen?

Groet, Stan

Beste Stan, 

Wat ben ik blij met jouw brief, want de afgelopen weken leek Amerika in campagneland Nederland niet meer te bestaan. En dat terwijl in Washington geschiedenis werd geschreven met een historisch, omvangrijk hulppakket. Je verwijst terecht naar de grootste politicus van de twintigste eeuw, Franklin Roosevelt dus. Die vliegende start van Biden doet inderdaad wel enigszins denken aan die van Roosevelt. 

Jaren geleden sprak ik in Washington DC met Katherine Graham, de fameuze bazin van de Washington Post. Zij vertelde me dat ze als kind opgroeide in een Republikeins gezin waar die nieuw gekozen president Roosevelt als een socialist werd gezien. Maar al gauw sloeg de kritiek om in bewondering. Vanaf dag 1 brandden de lampjes weer in de ministeries. Ambtenaren werkten ‘s avonds over om al die New Deal-plannen van FDR voor te bereiden. Een nieuw elan: Happy Days are here again!’ In Amerika woedt nu een debat of Biden niet te veel met Roosevelt wordt vergeleken. Politiek riskant immers… 

De fletse kandidaat Biden doet het veel beter dan verwacht, maar zal natuurlijk nooit een tweede Roosevelt kunnen worden. Dat neemt niet weg dat hij wel in de geest van FDR kan regeren. Er is in Amerika een enorm verschil tussen rijk en arm, maar dat was er ook in de jaren dertig. Het indrukwekkende Roosevelt-monument in Washington beeldt een wachtende rij paupers uit die somber in de rij staan voor een werklozenloket. Er is ook een tekst van Roosevelt: I see one-third of a nation ill-housed, ill-clad, ill-nourished. The test of our progress is not whether we add more to the abundance of those who have much; it is whether we provide enough for those who have too little.

Een president die aan dit soort wantoestanden wat wil doen, wordt al vlot uitgemaakt voor socialist.  Roosevelt werd vanwege zijn grootschalige overheidssteun de ‘Red Man in the White House’ genoemd. En dat terwijl hij juist het kapitalisme probeerde te redden door ook de miljoenen armen meer gelijke kansen te bieden. Dat probeert Biden ook te doen. Tot groot genoegen van progressieve Democraten laat Biden de Republikeinen ‘links’ liggen en drukt hij door.

Dat zorgt meteen al voor een nieuwe eensgezindheid in de Republikeinse partij. Senaatsleider Mitch McConnell noemt Biden’s American Rescue Plan ‘de meest progressieve wetgeving uit de Amerikaanse geschiedenis’. Biden is gewaarschuwd en moet wel beseffen dat hij anders dan Roosevelt nauwelijks een echte meerderheid in het Congres heeft. Bij volgende kostbare wetgeving over milieu en infrastructuur kunnen een paar meer conservatieve Democratische afvalligen in het Congres al voor problemen zorgen.

Ondertussen bezigt Biden ferme taal die het beeld van een krachtige president onderstreept. Over ‘Cuomo-gate’ heeft Biden klip en klaar gezegd dat als vrouwen naar voren treden met beschuldigingen van seksueel wangedrag, zij moed tonen en moet worden aangenomen dat zij de waarheid spreken. Biden speculeert zelfs al over eventueel strafrechtelijke vervolging van Cuomo. Wellicht speelt hier ook mee dat de zo empathische Biden zelf nogal losjes en ‘aanrakerig’ met vrouwen omging en hij dus alle schijn wil vermijden om ook maar enigszins voor zijn Democratische ‘vriend’ in New York op te komen. Feit is ook dat opgeven nu eenmaal niet in het woordenboek van Cuomo staat. Een eventuele gooi naar het presidentschap kan hij wel vergeten.

En Biden? Feit is en blijft, Stan, dat die zo gewone politicus opvallend sterk van start is gegaan. Vooralsnog een politieke surprise van jewelste. 

Groet, Willem

---